Birçok dünya var mıdır? Paralel Evrenler Nedir, Fringe Dizisi Paralel Evren, Paralel Evrenler Arası Geçiş, String Theory olan Sicim Teorisi Nedir, Paralel Evren Teorisi Kime Aittir, Paralel Evren Konulu Filmler Nelerdir, Paralel Evren Filmleri, Paralel Evren Dizileri Nelerdir, Kaç Çeşit Paralel Evren Vardır, Paralel Evrenler Teorisi Hakkında Bilgiler, Paralel Evrenler Teorisi Nedir, Paralel Evren Teorisini İlk Kez Kim Ortaya Atmıştır, Paralel Evren Kelimesini İlk Kez Kim Kullanmıştır. Ve Paralel Evren, Paralel Evrenler ile ilgili birçok bilgi bilgebilir.com adresinde.
Bu yazımızda Paralel Evren, Paralel Evrenler, Çoklu Evren veya Multivers olarak bilinen konuyu ele alacağız.
Paralel evren yani Çokluevren veya multivers; birbirinden farklı, gözlemlenebilir evrenlerin hipotezsel toplamıdır.
Çokluevrenler, kozmolojide, fizikte, astronomide, dinde, felsefede, kişi ötesi psikolojide, hayal ürünlerinde, özellikle bilim kurgu ve fantezi de hipotez kurar. Bu bağlamlarda, çokluevrenlere alternatif evrenler, kuantum evrenler, geçişimli boyutlar, paralel boyutlar, paralel dünyalar, değişimli gerçeklikler, değişimli zaman tüneli, boyutsal düzlemler de denir.
Paralel Evren Albert Einstein
Paralel evrenler konusuyla ilgili ilk kapıyı açan kişinin Albert Einstein olduğu biliniyor. Einstein’in ünlü genel rölativite teorisinde paralel evrenleri birbirine bağlayan ”köprülerden” söz edilir
Amerikalı felsefeci ve psikolog William James 1895 yılında farklı bir bağlamda olsa çokluevren terimini ilk kez kullanmıştır.
Fakat Paralel Evrenler tanımı ilk kez Amerikalı fizikçi Hugh Everett tarafından ortaya atılmıştır. Zaman içinde kuantum mekaniğinin ilginç çok popüler ve bilimsel platformlarda çok tartışılan kuramlarından birisi oldu. Kimi zaman bağımsız ve farklı hiçbir şekilde birbiriyle etkileşime girmeyen çok sayıda evrenin varlığı öngörüldü. George Mason Üniversitesinden Dr. Robin Hanson gibi bilim adamları ise paralel evrenlerin aslında sanılanın aksine birbirlerinden bağımsız olmadığı birbirleriyle etkileşimde olduğunu öne sürdü. Evrenlerin birbirleriyle etkileşime geçtiği hallerde ise küçük evrenler parçalanıyor ya da büyüğü tarafından yutuluyordu örneğin ısının aniden yükselmesi sonucunda küçük evrenin yanması dinsel betimlemelerdeki kıyameti çağrıştırıyordu.
Birçok Dünya Paralel Evren Yorumu
Princeton’dan mezun olan Hugh Everett tüm evreni açıklamak için kuantum teorisini kullanmak istiyordu. Fakat geleneksel kuantum teorisi dünyayı “olduğu gibi değil” gözlemciye göründüğü gibi, her şeyi bilen, her yerde ve her zaman olan, maddesel dünyanın dışında bulunan “son durak gözlemcisi” ne göründüğü gibi açıklamaktadır. Bu kuantum teorisinin evrenin kentlisini açıklamak için kullanılması mümkün değildir. Everett bunun yerine matematiği değiştirmeden, kuantum formülasyonunda gözlemcinin rolünü azaltan ve bizim evren sözcüğünün ne anlama gelebileceği konusundaki görüşümüzü yoğun bir şekilde genişleten radikal bir yorum öne sürdü.
İlk kez Amerikalı felsefeci ve psikolog William James tarafından kullanılan çoklu evren terimini bilimkurgu yazarı Michael Moorcock’ta yaygınlaştıran kişidir. Aynı tanım çoğu zaman alternatif evrenler paralel dünyalar paralel evrenler biçiminde de kullanılıyor.
Max Tegmarka göre başka evrenlerin varlığı kozmolojik gözlemlerle doğrudan ilişkili. Tegmark kozmik gözlemlerin sunduğu verilerin başka evrenlerin varlığını çıkarsama ve tanımlamada biricik yardımcı olduğunu söylüyor. Bugüne kadar girişilmiş bilimsel tanımlardan paralel evren düzeyleri adını verdiği bir sınıflama oluşturuyor.
Stephen Hawking’in geliştirdiği evren teorisi, hesaplamalara dayalı yepyeni bir açıklama getiriyor. Hawking, mantıksal olarak beynimizde hiçbir şeyin bir bütünden bağımsız gerçekleşmediğini ileri sürüyor. Görülebilir evrenlerimiz dışında, iç içe geçmiş ve eşizlerimizin bulunduğu, görülemeyen daha çok sayıda evren var.
Paralel evrenlere ulaşan bir başka teori ise evrenin atom altı parçacıklarından bile küçük Sicimlerden oluştuğunu iddia eden teori. Matematiksel olarak 11 boyuta kadar evreni açıklar ki şu anda yaşadığımız evren x,y,z ve zaman olmak üzere 4 boyuttan oluşmakta. 7 boyut Big Bang patlaması sırasında birbiri üzerine binip sıkıştı ve artık tarafımızdan algılanamaz oldu.
Çoklu evren konusunu anlamak için orijinal adı String Theory olan Sicim Teorisi’ne de bakmak gerekiyor. Kısaca String Theory yani sicim teorisi; Parçacık fiziğinde, kuantum mekaniği ile Einstein’in genel görelilik kuramını birleştiren bir teoridir. Bu konuda uzaman teorik fizikçi Profesör Michio Kaku’nun anlatımı şöyledir. Görüyorsun ki kara deliğin merkezinde ve büyük patlamada Einstein’ın denklemleri dağılıyor, Einstein’ın denklemlerini kullanarak evrendeki bu iki ilginç yere ulaşmamız imkansız. Daha büyük bir teoriye ihtiyacımız var işte sicim teorisi burada devreye giriyor. Sicim teorisi bizi büyük patlamadan öncesine götürüyor. Peki sicim teorisi ne diyor? Sicim teorisine göre birçok evrenlerden oluşan multiverse dediğimiz daha büyük bir yapı var.
Paralel Evren Türleri
Paralel Evren ya da Çoklu evrenler modelleri vardır. Tegmark bunları dört ana grupta toplar:
1- Tegmark’ın Birinci Tür dediği Çoklu Evren modeli, çok uzaklardaki Hubble hacimleridir. Örneğin 100 ışık yılı genişliğinde yarıçapı olan Dünya merkezli bir uzay bölgesinden 10’un 1091 kuvveti kadar metre uzaklıkta uzayın küresel bir hacmi olmalıdır ve 10’un 10115 kuvveti kadar metre uzaklıkta tüm Hubble hacminin özdeş bir kopyası olmalıdır. O diğer evrendeki “kopyalarımız” gelecek hayatlarını etkiledikleri değişik seçimler yaparlar. Evren’imizin biraz daha kusurlu birçok kopyası ve Everett yorumundaki kuantum gerçekliğinin farklı versiyonlarındaki gibi çeşitlenirler. Tegmark bunu , “burada prensipte olabilmiş olabilecek her şey, aslında başka bir yerde olmuştur,” şeklinde özetler. Bu “1. Tür” Çoklu Evrende, sonsuz ve genişleyen bir meta evrende her şeyin aynı Büyük Patlamadan ortaya çıktığı başka kopyaları vardır ve her şey aynı fizik yasalarına uyar.
2- İkinci Tür Çoklu Evrenlere ihtiyaç duyan bir başka alan ise Büyük Patlamadan sonraki şişme kuramıdır. Metaevren’de yüzen olası baloncuk evrenlerin sonsuz dizisinden, biz ister istemez kendimizi yaşam için uygun olan birinde buluruz çünkü yaşam için uygun olmayan baloncukların içinde neler olduğunu fark edecek başka yaşam formları yoktur. Diğer baloncuklar tam olarak farklı büyüklüklere veya genişleme hızlarına sahip olmayabilirler, ama Planck parçacığında skaler alanların etkileşmesi ve temel kuvvetlerin birbirinden ayrılması sayesinde, kütle çekim kuvveti veya nükleer yanmanın verimliliği gibi şeylerde farklı değerlere sahip olabilirler. Temel kuvvetlerin sayısı ve temel parçacıkların yapısı bile farklı baloncuklarda farklı olabilir.
3- Everett tarzı kuantum fiziğinin paralel evrenleri ve bunların çeşitlemeleri Üçüncü Türü oluştururlar. Bu model aynı zamanda çok boyutlu fizik modelleriyle de örtüşür. Örneğin bazı sicim kuramlarında öngörülen 11 boyutlu uzay zaman yapısı ancak Çoklu Evrenlerle anlam kazanır.
4- Tegmark’ın Dördüncü Tür olarak sınıflandırdığı Çoklu Evrenlerdeyse bütün fizik yasaları farklıdır. Bunlara “matematiksel evrenler” demek daha doğrudur.
Paralel Evrenler Arası Geçiş
Eğer sonsuz sayıda Çoklu Evrenler varsa, bunlardan bazılarında bizim yaşadığımız dünyanın bir benzeri olma olasılığı çok yüksektir. Ancak bu erişemeyeceğimiz kadar uzakta veya başka bir boyuttaki bir evrende var olmaktadır. Bu benzer dünyada var olan “biz” aslında biz değiliz, bizim benzerimizdir. Olası başka bir dünyadan söz ediyoruz. Bir varlık olarak biz değiliz orda olan, ama bize benzeyen bir başka varlıktır diğer evrende var olan “biz”.
Paralel Evren Konulu Filmler Diziler
2015 yapımı orijinal adı Parallels olan Paraleller 2013 yapımı orijinal adı Coherence olan Paralel Evren fimleri paralel evren temalı filmlerdir. Paralel evrenler ilgili son zamanlarda birçok film çekilmektedir. Fringe dizisi de bu türe örnektir. Özellikle ikinci sezonunun çoğu bölümünün konusu paralel evren ile ilgilidir.
Bir cevap yazın