Usta Edebiyatçı Sebahattin Ali 25 Şubat 1907’de Edirne Vilayeti’nin Gümülcine Sancağı’na bağlı Eğridere kazasında doğmuştur. Babası piyade yüzbaşısı (Cihangirli) Selahattin Ali Bey’in görev yerlerinin sık sık değişmesi dolayısiyla, ilköğrenimini İstanbul, Çanakkale ve Edremit’in çeşitli okullarında tamamlamıştır. İlkokulu bitirdikten sonra parasız yatılı olarak Balıkesir Öğretmen Okulu’na giren Sabahattin Ali, beş yıl burada okumuş, daha sonra İstanbul Öğretmen Okulu’nda mezun olmuştur (1926) . Bir yıl kadar Yozgat’ta ilkokul öğretmenliği yapmış, Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak Almanya’ya giderek iki yıl orada okumuştur (1928 – 1930) . Yurda döndükten sonra Aydın ve Konya ortaokullarında Almanca öğretmenliği yapmıştır.
1932 yılında Konya’da bulunduğu sırada, bir arkadaş toplantısında Atatürk’ü yeren bir şiir okuduğu iddiasıyla tutuklandı. Bir yıla mahkûm olarak Konya ve Sinop cezaevlerinde yattı, 1933 yılında Cumhuriyetin onuncu yıl dönümü dolayısıyla çıkarılan af yasasıyla özgürlüğüne kavuştu. Cezaevinden çıktıktan sonra Ankara’ya gitti ve Millî Eğitim Bakanlığı’na başvurarak yeniden göreve alınmasını istedi. Dönemin bakanı Hikmet Bayur’un “eski düşüncelerinden vazgeçtiğini ispat etmesini” istemesi üzerine 15 Ocak 1934 tarihinde Varlık dergisinde “Benim Aşkım” adlı şiirini yayımlayarak Atatürk’e bağlılığını göstermeye çalıştı. Aynı yıl Bakanlık Neşriyat Müdürlüğü’ne alınmış, Ankara II. Ortaokul’da öğretmenlik yapmıştır. 16 Mayıs 1935 günü Aliye Hanım ile evlenip, 1936’da askere alınmıştır. 1937 Eylülünde kızı Filiz Alidünyaya gelmiştir. Yedek Subay olarak askerliğini Eskişehir’de tamamlamış, 10 Aralık 1938’de Musiki Muallim Mektebi’nde Türkçe öğretmeni olarak göreve başlamıştır. 1940 yılında tekrar askere alınıp, askerliğini yaptıktan sonra 1941-1945 yılları arası Ankara Devlet Konservatuarı’nda Almanca öğretmenliği yapmıştır.
Edebiyatımızın en önemli ustalarından Sabahattin Ali siyasi görüşleri nedeniyle bir çok davadan dolayı cezaevinde belirli dönemlerde tutuklu olarak kalmıştır. Hapishane dönemlerinden sonra zor günler geçirmeye başlamış, işsiz kalıp, yazacak yer bulamamıştır. Yurt dışına gidebilmek için pasaport almak istemiş, alamamıştır. Yasal yollardan yurt dışına çıkma olanağı da bulamayınca Bulgaristan’a kaçmaya karar vermiş fakat para karşılığı anlaştığı Ali Ertekin adlı kaçakçı tarafından Bulgaristan sınırında milli hislerini tahrik ettiği için” ordudan atılmış bir astsubay olan Ali Ertekin tarafından başından sopayla vurularak öldürüldü.
Tam 5 yıldır “En çok satan kitaplar” listesinde bir kitap var: Sabahattin Ali’nin 70 yıl önce yazdığı “Kürk Mantolu Madonna”. Kitabın 2016’da filmi de çekilecek.
Sabahattin Ali Eserleri :
Sabahattin Ali’nin Şiirleri
• 1934: Dağlar ve Rüzgâr
• 1937: Kurbağanın Serenadı ve Öteki Şiirler’le birlikte
Sabahattin Ali’nin Bestelenen şiirleri
• “Hapishane Şarkısı V” (Aldırma Gönül – Kerem Güney, Edip Akbayram)
• “Eşkiya Dünyaya” (Zülfü Livaneli)
• “Leylim Ley” (Zülfü Livaneli)
• “Hapishane Şarkısı I” (Göklerde Kartal Gibiydim / Nazlı Yarim – Deniz Akyürek)
• “Hapishane Şarkısı II” (Bir Yürek Kaldı Avucumunda) (Grup Çağrı) [3]
• “Hapishane Şarkısı III” (Geçmiyor Günler – Ahmet Kaya)
• “Çocuklar Gibi” (Sezen Aksu – Mustafa Kaya)
• “Kız Kaçıran” (Ahmet Kaya)
• “Kara Yazı” (Ahmet Kaya)
• “Melankoli” (Ali Kocatepe, Nükhet Duru)
• “Eskisi Gibi” (Ben Yine Sana Vurgunum – Ali Kocatepe, Nükhet Duru)
• “Dağlar” (Benim Meskenim Dağlardır – Sadık Gürbüz, Dağlardır Dağlar – Sezen Aksu)
• “Göklerde Kartal Gibiydim” – Grup Çağrı, Volkan Konak
• “Geçmiyor Günler” – Ahmet Kaya
Sabahattin Ali’nin Öyküleri
• Değirmen (1935)
• Kağnı (1936)
• Hanende Melek (1937)
• Ses (1937)
• Kağnı – Ses (1943 – İki kitap birlikte)
• Yeni Dünya (1943)
• Sırça Köşk (1947)
• Kamyon
• Bütün Öyküleri 1 (Aralık 1997, Değirmen, Kağnı ve Ses kitapları ile birlikte)
• Bir Orman Hikayesi
Sabahattin Ali’nin Oyunları
• Zanaatkarlar (1936)
Sabahattin Ali’nin Romanları
• Kuyucaklı Yusuf (1937)
• İçimizdeki Şeytan (1940)
• Kürk Mantolu Madonna (1943)
Sabahattin Ali’nin Derlemeleri
• Markopaşa Yazıları ve Ötekiler (1998)
• Çakıcı’nın İlk kurşunu (2002)
• Mahkemelerde (2004)
• Hep Genç Kalacağım (2008)
Sabahattin Ali’nin Çevirileri
• Tarihte Garip Vakalar, Max Memmerich (1941)
• Antigone, Sofokles (1942)
• Minna Von Barnhelm, Lessing (1943)
• Üç Romantik Hikaye, H. Von Kleist – A.V. Chamisso – E.T.A. Hoffmann (1944)
• Fontamara, Ignazio Silone (1944)
• Gyges Ve Yüzüğü, Fr. Hebbel (1944)
• Yüzbaşının Kızı, A.S. Puşkin (1944) (Erol Güney ile birlikte)
Bir cevap yazın